Dichter(s): Horatius

Locatie: Munnickenveld n. Z. 21, Hoorn, Nederland

Taal: Latijn

Datum geplaatst: 1613 / 1954 verplaatst naar huidige locatie

Boek: Carmina / Odes (boek IV; 13 v. Chr.)

Opmerkingen of wetenswaardigheden: Dit poortje was ooit de toegang van de Latijnse School. Het stond vroeger in de Kruisstraat, als achteringang van het Cecilia-klooster. Daar waren verschillende scholen gevestigd. Als bouwdatum van dit Hollandse-Renaissance poortje wordt het jaar 1613 genoemd. In 1938 werd het afgebroken en opgeslagen. In 1954 kreeg het hier een nieuwe plek als toegang tot het Claes Stapelhof, een voormalig vrouwenhofje. De tekst boven de poort bestaat uit twee korte fragmenten van Horatius. ‘Caelo musa beat’ komt uit de achtste Ode uit boek vier. Het was een cadeautje voor de Romeinse consul C. Marcius Censorinus, een vriend van Horatius. Het werd vermoedelijk geschreven voor de Saturnalia, een Romeins festival in December waarbij surprises werden uitgewisseld; een soort Sinterklaasgedicht dus. Horatius beschrijft eerst de dure cadeau’s die hij niet kan betalen en die Censorinus waarschijnlijk toch al heeft of waar hij niet om maalt. Wat hij wel kan geven is een gedicht. En dat heeft ook een grote waarde. Want wie schrijft, blijft; of in dit geval wie wordt beschreven, krijgt een eeuwig leven. Dat moge blijken hier boven deze Hoornse poort. — De fragmenten uit beide gedichten vormen samen min of meer één geheel. Die methode werd indertijd wel meer gebruikt. Hele teksten werden zo geschreven, zogenaamde cento’s of lappendeken-gedichten, volledig geconstrueerd uit regels van andere fameuze dichters. Hier is het resultaat vrij bescheiden: ‘Christo duce et auspice Christo caelo Musa beat‘. Met behulp van de klassieke dichter komen we zo tot een boodschap die de Hoornse dominees vast konden waarderen: ‘met Christus als voorman, met Christus als leider, gunt de Muze hem de hemel’.

Meer info: - tekst, Engelse vertaling en verdere duiding: https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0024%3Abook%3D4%3Apoem%3D8 - over het hofje en over de poort: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Claes_Stapelhof