Dichter(s): Dante Alighieri

Locatie: Walravenfontein, Utrecht / Plein van Berlage, Utrecht

Taal: Nederlands en Latijn

Datum geplaatst: 2009

Relatie met locatie: Het gedicht staat op de rand van het bassin van de Walravenfontein, omringd door een grote rotonde.

Initiatiefnemer: Architectenbureau Kraaijvanger Urbis in opdracht van Gemeente Utrecht

Vormgever: De Duitse kunstenaar Gerhard Merz (1947)

Boek: Uit: 'Vita Nova' (1294), hoofdstuk XII

Opmerkingen of wetenswaardigheden: Eigenlijk geen gedicht. Vita Nuova is een amalgaam van persoonlijke essays, gedichten en literaire uitleg. XII is een perfect voorbeeld. Vóór een ballade van zijn hand beschrijft Dante eerst in proza een nacht gepijnigd door liefdessmart. De Liefde verschijnt aan Dante in de gedaante van een jongeman in het wit gekleed. De Latijnse regel is het antwoord van Amor als Dante hem vraagt: 'Waarom huil je?' Het antwoord wordt verondersteld te betekenen dat de Liefde goddelijk is en Dante niet en dat de Liefde daarom dingen weet die Dante nog niet weet of mag weten, namelijk dat Beatrice, de aanbedene van Dante, zal sterven. Daarom huilt Amor. Het beeld van de cirkel met fontein als middelpunt staat voor de tijdloosheid van God; de afstand van het middelpunt tot elk punt op de cirkel is gelijk, niets is dichterbij of verderaf. De fontein met zijn bassin verbeeldt daarmee de goddelijke alwetendheid en tijdloosheid. En de mens die op een bankje bij de fontein zit... die is niet zo. De lokale context wordt benoemd in een Post Planjer-artikel van Bettina van Santen: “Merz kreeg als kunstenaar uitgebreid te horen over de geschiedenis van Zuilen en de huidige sociale problematiek [red.: Zuilen-Oost werd in 2007 aangemerkt als probleemwijk]. Hij vertaalde dat met de tekst van Dante in een antwoord dat tot nadenken moet stemmen: geen enkele mens kan tippen aan de ideale perfectie van de cirkel. Het besef van de eigen imperfectie kan bijdragen tot begrip en tolerantie voor een ander.” Oh ironie! Voordat er ook maar een druppel uit de fontein spoot, werd er eerst nog een langdurig juridische geschil uitgevochten. De aannemer leverde geen perfectie, de gemeente wilde dat niet tolereren, de rechtbank moet zich erover uitspreken.

Meer info: Vita Nuova XII in de vertaling van Van Suchtelen (1915): https://www.gutenberg.org/files/28029/28029-h/28029-h.htm#xd0e1823src Over het kunstwerk: en https://www.kunstinopenbareruimte-utrecht.nl/kunstwerken/zonder-titel-5 Bettina van Santen in Post Planjer Nr. 62 (Jan 2011): https://issuu.com/postplanjer/docs/postplanjerjan2011_62_/1?ff&experiment=flat-plan; delen daarvan ook herhaald in: http://utrechtfoto.blogspot.com/2013/11

Naam invuller: Alexis de Roode & Sybrand Boer Iwema